Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου είναι ένα θαυμάσιο αρχιτεκτονικό δείγμα Τρίκλητης Βασιλικής χτισμένη το 1819 πίσω από το λόφο του Δημοτικού σχολείου.
Πρόκειται για ένα ιστορικό μνημείο της Συκιάς που αξίζει να επισκοπηθείτε και να το θαυμάσετε.
Αξίζει πραγματικά μια Κυριακάτικη λειτουργία μπροστά στο υπέροχο χειροποίητο ξυλόγλυπτο τέ-μπλο της, για να απολαύσετε και την ακουστική της μέσα από τους ύμνους της λειτουργίας.
Ιστορικά Στοιχεία: Πολλές σελίδες έχουν γραφτεί για τον ενοριακό ναό Αγίου Αθανασίου, ένα δια-τηρητέο μνημείο που βρίσκεται στον παλαιό οικισμό της Συκιάς στη Σιθωνία Χαλκιδικής. Την ιστορία του ξαναγράφουν η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους, με αφορμή την ολοκλήρωση της αναστήλωσης αλλά και τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την ανέγερσή του.
Η τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με νάρθηκα και γυναικωνίτη αποτελεί ένα από τα λαμπρά δείγματα της λαϊκής αρχιτεκτονικής και ξυλογλυπτικής παράδοσης, ενώ τα κειμήλια-δωρεές που χρονολογού-νται από τις αρχές του 17ου αιώνα έχουν μετατρέψει τον ιστορικό ναό σε μικρό μουσείο. Φορητές ει-κόνες και εκκλησιαστικά σκεύη φέρουν αφιερωματικές επιγραφές κατοίκων της Συκιάς αλλά και Συ-κιωτών Αγιορειτών μοναχών. Δύο εξαιρετικοί επιτάφιοι κοσμούν τον βόρειο και τον νότιο τοίχο του ναού (δωρεά της αθωνικής μονής του Αγίου Παντελεήμονος) και μια συλλογή από παλαίτυπους κώδι-κες χρονολογημένοι από τον 17ο έως και τον 19ο αιώνα, προερχόμενοι από αγιορείτικες μονές, σημα-τοδοτούν τη διαχρονική σχέση της κοινότητας με το Αγιώνυμο Όρος, τουλάχιστον από τον 13ο αιώνα.
Η ιστορία του ναού ξεκινάει τον Δεκέμβριο του 1818 με τις εργασίες της ανέγερσής του που ολοκλη-ρώθηκαν το 1819 από Ζουπανιώτες (Ζουπάνι – Πεντάλοφος Κοζάνης) μάστορες. Η κατασκευή του με απλά και φτωχικά υλικά αλλά με τεχνικές που μαρτυρούν τεχνίτες υψηλού επιπέδου ξεχωρίζει τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό του μνημείου. Διακοσμητικοί πλίνθοι ενσωματωμένοι σε λα-ξευτούς γρανιτόλιθους κοσμούν την τοιχοποιία του. Κεραμοπλαστικά και λιθανάγλυφες πλάκες με δικέφαλους αετούς, σταυρούς, κυπαρίσσια, πτηνά κ.ά. στολίζουν τις εξωτερικές επιφάνειες, ενώ το γείσο της στέγης διακοσμημένο με φυτικούς βλαστούς, πτηνά και χερουβείμ καθιστά το μνημείο μο-ναδικό. Έργο πιθανότατα Δυτικομακεδόνων τεχνητών είναι και η ξυλόγλυπτη διακόσμηση στο εσω-τερικό του ναού (οροφή, τέμπλο, προσκυνητάρι).

Στο κέντρο του χωριού δεσπόζει επιβλητικό το θαυμάσιο παλιό σχολείο της Συκιάς, μακεδονικής αρ-χιτεκτονικής με τους πέτρινους κίονες, κτισμένο το 1870.
Oι κτίστες ήταν τεχνίτες της πέτρας από την Ήπειρο και χρησιμοποίησαν εκπαιδευμένα μουλάρια και ειδικές σκαλωσιές που αυτά περπατούσαν πάνω μεταφέροντας τους γρανιτένιους ογκόλιθους ψηλά στο κτίσμα.
Οι δύο κολώνες που βρίσκονται στην είσοδο του σχολείου έχουν φτιαχτεί από τον ίδιο τον πρωτομά-στορα και επικεφαλής του συνεργείου, και γηραιότερο τεχνίτη. Ένα θαύμα τεχνική και αρχιτεκτονικής που δεν συναντάτε πουθενά αλλού στη Χαλκιδική!